အထီးကျန်ခြင်း ဆိုတ့ဲ စိတ်ခံစားမှုမျိုးကို လူသားတိုင်း ဘ၀မှာ တစ်ချိန်ချိန်မှာကြုံတွေ့ခံစားကြ ရပါတယ်။ သား၊ သမီးတေွ အိမ်ထောင်ခွဲသွားလို့ တစ်ယောက်တည်းကျန်ရစ်ခဲ့တဲ့အခါမျိုး ၊ ချစ်သူနဲ့ကွေကွင်းရလို့ အထီးကျန်လွမ်းဆွတ်ရတာမျိုး ၊ တစ်နယ်တစ်ကျေးကို ပညာရှာဖို့ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ အလုပ်တာဝန်နဲ့ပဲဖြစ်ဖြစ်လာရောက်စမှာ မိသားစုနဲ့ဝေးလို့ အထီးကျန်သိမ်ငယ်မှုမျိုး ၊ ကျောင်းပြောင်းလာကာစ ကျောင်းအသစ်မှာ သူငယ်ချင်းအသစ်တွေမရသေးခင် ကျောင်းအဟောင်းက သူငယ်ချင်းတွေကို လွမ်းဆွတ်ကာ အထီးကျန်သဖွယ်ခံစားနေရတာမျိုး တွေတစ်ချိန်ချိန်မှာ ကြုံတွေ့ရတတ်ပါတယ်။ ဒဿနိကဗဒေပညာရှင်များရဲ့ အဆိုအရ အထီးကျန်ခြင်းဆိုတာဟာ အကောင်းလည်းမဟုတ် ၊ အဆိုးလည်းမဟုတ်ပါဘူး။ အထီးကျန်မှုဟာ စိတ်လှုပ်ရှားဖွယ်ကောင်းပြီး မိမိကိုယ်မိမိ သိမြင်လာတယ်လို့ ဆိုကြပါတယ်။ အထီးကျန်ခြင်းစိတ်ခံစားချက်ဟာ နာကြင်ခြင်း ဝေဒနာမျိုး မဟုတ်ဘဲ အထီးကျန်မှုကနေပြီး အကျိုးအမြတ်တွေရလာနိုင်ပါတယ်။
အထီးကျန်ခြင်း ဆိုတ့ဲ စိတ်ခံစားမှုမျိုးကို လူသားတိုင်း ဘ၀မှာ တစ်ချိန်ချိန်မှာကြုံတွေ့ခံစားကြ ရပါတယ်။ သား၊ သမီးတေွ အိမ်ထောင်ခွဲသွားလို့ တစ်ယောက်တည်းကျန်ရစ်ခဲ့တဲ့အခါမျိုး ၊ ချစ်သူနဲ့ကွေကွင်းရလို့ အထီးကျန်လွမ်းဆွတ်ရတာမျိုး ၊ တစ်နယ်တစ်ကျေးကို ပညာရှာဖို့ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ အလုပ်တာဝန်နဲ့ပဲဖြစ်ဖြစ်လာရောက်စမှာ မိသားစုနဲ့ဝေးလို့ အထီးကျန်သိမ်ငယ်မှုမျိုး ၊ ကျောင်းပြောင်းလာကာစ ကျောင်းအသစ်မှာ သူငယ်ချင်းအသစ်တွေမရသေးခင် ကျောင်းအဟောင်းက သူငယ်ချင်းတွေကို လွမ်းဆွတ်ကာ အထီးကျန်သဖွယ်ခံစားနေရတာမျိုး တွေတစ်ချိန်ချိန်မှာ ကြုံတွေ့ရတတ်ပါတယ်။ ဒဿနိကဗဒေပညာရှင်များရဲ့ အဆိုအရ အထီးကျန်ခြင်းဆိုတာဟာ အကောင်းလည်းမဟုတ် ၊ အဆိုးလည်းမဟုတ်ပါဘူး။ အထီးကျန်မှုဟာ စိတ်လှုပ်ရှားဖွယ်ကောင်းပြီး မိမိကိုယ်မိမိ သိမြင်လာတယ်လို့ ဆိုကြပါတယ်။ အထီးကျန်ခြင်းစိတ်ခံစားချက်ဟာ နာကြင်ခြင်း ဝေဒနာမျိုး မဟုတ်ဘဲ အထီးကျန်မှုကနေပြီး အကျိုးအမြတ်တွေရလာနိုင်ပါတယ်။
အထီးကျန်ခြင်းဟာ လူသားဘ၀ရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ဒေသလို့ အတွေးအခေါ်ပညာရှင်တွေက ဆိုကြပါတယ်။ လူသားတစ်ယောက်ဖြစ်နေခြင်းကြောင့်အထီးကျန်ဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဘယ်လိုဘ၀အစိတ်အပိုင်းမျိုးကိုရည်ညွှန်းတယ်ဆိုတာ ကို ရှင်းလင်းဖို့တော့ လိုအပ်ပါလိမ့်မယ်။ ဒီအတွေးအခေါ်ဟာ အနောက်တိုင်းအတွေးအခေါ်ဖြစ်ပြီး အရှေ့တိုင်းအတွေးအခေါ်နဲ့ ခြားနားပါတယ်။ လူသားဘ၀ ကို ရှုထောင့်အမျိုးမျိုးကနေ ရှုမြင်ကြတဲ့အတွက် အနောက်တိုင်းအတွေးအခေါ်ရော အရှေ့တိုင်းအတွေးအခေါ်ပါ နှစ်မျိုးစလုံးမမှားကြဘဲ သူ့အကြာင်းပြချက်နဲ့ သူမှန်ကန်နေကြပါတယ်။
အထီးကျန်ခြင်းဟာ လူသားဘ၀ရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ဒေသလို့ အတွေးအခေါ်ပညာရှင်တွေက ဆိုကြပါတယ်။ လူသားတစ်ယောက်ဖြစ်နေခြင်းကြောင့်အထီးကျန်ဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဘယ်လိုဘ၀အစိတ်အပိုင်းမျိုးကိုရည်ညွှန်းတယ်ဆိုတာ ကို ရှင်းလင်းဖို့တော့ လိုအပ်ပါလိမ့်မယ်။ ဒီအတွေးအခေါ်ဟာ အနောက်တိုင်းအတွေးအခေါ်ဖြစ်ပြီး အရှေ့တိုင်းအတွေးအခေါ်နဲ့ ခြားနားပါတယ်။ လူသားဘ၀ ကို ရှုထောင့်အမျိုးမျိုးကနေ ရှုမြင်ကြတဲ့အတွက် အနောက်တိုင်းအတွေးအခေါ်ရော အရှေ့တိုင်းအတွေးအခေါ်ပါ နှစ်မျိုးစလုံးမမှားကြဘဲ သူ့အကြာင်းပြချက်နဲ့ သူမှန်ကန်နေကြပါတယ်။
အနောက်တိုင်းအတွေးအခေါ်က လူသားတစ်ဦးဟာ သူကိုယ်ပိုင် အတ္တ (ego) နဲ့ဖွဲ့စည်းထားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ လူသားတစ်ဦးစီမှာရှိနကြေတဲ့ သူကိုယ်ပိုင် အတ္တဟာ သူတစ်ပါးရဲ့ အတ္တနဲ့ မတူဘဲ သူ့ဘာသာ တစ်မူစီရှိနကြေတဲ့အတွက် မိမိမဟုတ်တဲ့ အခြားသူတစ်ယောက်ကို အပြည့်အ၀နားလည်ဖို့ဆိုတာ မလွယ်ကူလှပါဘူး။ လူတစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး အတ္တ ချင်း ၊ စိတ်ချင်း မတူညီဘဲကွဲပြားခြားနားတဲ့အတွက် လူတစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက်ကလည်းမတူညီခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ အရှေ့တိုင်းဘာသာရေးအတွေးအခေါ်ပညာရှင်တွေကတော့ လူသားဟာ အတ္တတစ်ခုတည်းနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားခြင်းမဟုတ်ဘဲ ဝိဉာဉ် ( spirit or soul ) လို့ခေါ်တဲ့နောက်အရာတစ်ခုနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားသေးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ ဝိဉာဉ် ဟာအဆုံးအစမရှိဘဲဘ၀အသွင် သဏ္ဍာန်အားလုံးနဲ့ဆက်နွယ်နေပါတယ်။ ဒီဝိဉာဉ်သဘာ၀ကနပြေီးတော့မှ အတ္တဖြစ်ပေါ်လာပါတယ်။ လူ့ဝိဉာဉ်ကြောင့်
အထီးကျန်ခြင်းခံစားရတာမျိုးမဟုတ်ဘဲ လူ့အတ္တကြောင့်သာလျှင် အထီးကျန်ခြင်းကို ခံစားရခြင်းဖြစ်တယ် လို့ ဆိုပါတယ်။
ဘ၀မှာ အပြောင်းအလဲနဲ့ ဝမ်းနည်းကြေကွဲမှု တို့ က အထီးကျန်ခြင်းကိုဖြစ်ပေါ်ခံစားရစေပါတယ်။ မိမိ ကိုယ်ပိုင်ဆုံးဖြတ်ချက်ကြောင့်သာလျှင် အထီးကျန်မှုဟာဖြစ်ပေါ်လာပါတယ်။ ဆိုလိုတာက မိမိစိတ်နဲ့မိမိ အထီးကျန်ခြင်းကို ခံစားနေရတာဖြစ်ပါတယ်။ မိသားစုဝင်များ ၊ မိတ်ဆွေများ ရဲ့ ကိုယ်ချင်းစာနာမှု နဲ့ ဂရုဏာတရားတို့ ဘယ်လောက်ပင်ကြီးမားစေဦးတော့နောက်ဆုံးမှာ မိမိကိုယ်ပိုင်ခံစားချက်ကသာလျှင်မိမိကိုပိုင်စိုးသွားပါတယ်။ ဘ၀မှာအပြောင်းအလဲ နဲ့ စပ်ကူးမတ်ကူးကာမျိုးမှာ အထီးကျန်မှုကိုခံစားရပါတယ်။ ထိုအခါမျိုးမှာ အဟောင်းများကိုစွန့်ခွာထားခဲ့ပြီး အသစ်တဖန်ပြန်လည်စတင်ဖို့ ဦးတည်ရာလမ်းကြောင်းကိုရွေးချယ်ရပါတယ်။ ဒီနရောမှာ ပြောင်းလဲခြင်းဆိုတာ အလုပ်အကိုင်ပြောင်းလဲခြင်း ၊ စိတ်နေသဘောထားပြောင်းလဲခြင်း ၊ နေရာသစ်တစ်ခု သို့ပြောင်းရွှေ့ရခြင်း အားလုံးနဲ့ အကျုံးဝင်ပါတယ်။
လူမှုပတ်ဝန်းကျင်မှာ အခြားသူများနှင့်ပေါင်းသင်းဆက်ဆံရန် မစွမ်းသာတဲ့အခြေအနေအခါမျိုးမှာ လူတို့ဟာ အထီးကျန်မှုကိုခံစားရပါတယ်။ လူတစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး ရှင်သန်ကြီးပြင်းလာရတဲ့ မိသားစုများမတူညီခြင်းကြောင့်မေတ္တာကို ရရှိခံစားမှုဟာလည်းမတူနိုင်ကြပါဘူး။ မိသားစုထဲမှာ မေတ္တာကိုလုံလောက်စွာ မရရှိခြင်းကြောင့် စိတ်ကျလာပြီး အခြားသူများနှင့်ခင်မင်ဆက်ဆံရမှာကိုကြောက်ရွံ့လာ တတ်ကြပါတယ်။ အချို့သောသူများကတော့ မိမိကိုယ်မိမိသာ ချစ်ခင်ခြင်းကြောင့် အထီးကျန်ဆန်နေရခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ မည်သူ တစ်ဦးတစ်ယောက်ကမှ မိမိကို မချစ်ကြဘူး၊ ဂရုမစိုက်ကြဘူး လို့ထင်မြင်နေကြတဲ့သူတွေပဲဖြစ်ပါတယ်။ တကယ်တော့ သူတို့ဟာ အခြားသူများအပေါ်ကိုမေတ္တာကို ဘယ်လိုပေးရမယ် ဆိုတာကို မသိကြသေးသူများဖြစ်ကြပါတယ်။
စိတ်ပညာရှင်များက လူတစ်ဦးသည် သူ့ကိုယ်ပိုင်ဘ၀တစ်ခုအတွက်သာတာဝန်ရှိတယ် လို့ ဆိုကြပါတယ်။ မိမိကိုယ်တိုင်မှလွဲ ၍ မည်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်ကမှ မိမိဘ၀အားလာရောက်မဖန်တီးပေးနိုင်ဟု ဆိုလိုကြခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ မိမိ၏အတ္တ အရ မိမိ၏ဖြစ်တည်မှုတွင်သာနေထိုင်ကြခြင်းဖြစ်သည်။ လူအများသည် မိမိတို့၏ဘ၀ကို အလုပ် ၊ လူမှုဆက်ဆံရေး၊ နေ့စဉ်ဘ၀ ထဲမှာမြှုပ်နှံထားကြပြီး အဆင်မပြေမှုများကြုံတွေ့ရသောအခါ စိုးရိမ်ပူပန်မှုကိုခံစားကြရသည်။ ထိုအခါတွင်မှာ ဘ၀ ဆိုသည်မှာ အဘယ်နည်း ဆိုတဲ့မေးခွန်းမျိုးကို မိမိကိုယ်မိမိ ပြန်လည်မေးတတ်ကြပြီး လက်ရှိဘ၀အခြေအနေအပေါ်အာရုံစိုက်လာတတ်ကြသည်။
အချို့အထီးကျန်မှုများသည် ဟန်ဆောင်နေထိုင်ရခြင်းအပေါ်တွင်ဖြစ်တည်လာရသည်။ လူမှုပတ်ဝန်းကျင်အသိုင်းအဝိုင်း ၊ လုပ်ငန်းခွင်အတွင်းမှာ ဟန်ဆောင်နေရခြင်းများ ကိုငြီးငွေ့လာရာမှ မိမိသည် မည်ကဲ့သို့သောသူမျိုး ဆိုသည့် မိမိအစစ်အမှန်ကိုရှာဖွေတွေ့ရှိသွားသောအခါ အထီးကျန်သဖွယ်ခံစားလာရသည်။ မိမိကိုယ်ကို အထီးကျန်နေသည်ဟုခံစားရခြင်းသည် အထီးကျန်မှုကို ရင်ဆိုင်ရခြင်းပထမအဆင့်ပင်ဖြစ်သည်။ ထိုအခါအထီးကျန်မှုက သင့်အားပြင်ပကမ္ဘာမှဆွဲထုတ်ကာ တသီးတခြားဖြစ်နေစေပြီး မိမိအတွင်းစိတ်ကို ဆန်းစစ်လေ့လာမိစေပေသည်။ အထီးကျန်မှုက မိမိကိုယ်မိမိရှာဖွေတွေ့ရှိစေသည်။ ထိုအခါမျိုးတွင် မိမိကိုယ်တိုင်သည်သာ မိမိအတွက်အကောင်းဆုံးအဖော်ဖြစ်သည်ကို တွေ့ရှိရပြီး မိမိအတွင်းစိတ်ကို ပြန်လည်ပြုပြင်ပြီး အသစ်တဖန်ပြန်လည်မွေးဖွားရန်အကောင်းဆုံးဖြစ်သည်။ အထီးကျန်မှုကိုခံစားရသောအခါ လူတို့သည် စိတ်နာကြင်ခံစားရသည် ဟုထင်မှတ်ကြသည်။ အမှန်စင်စစ်မှာမူ အထီးကျန်မှုကိုရင်ဆိုင်နိုင်စွမ်းသတ္တိ ရှိလာခြင်းဖြစ်သည်။
အထီးကျန်မှုကလူတို့အား မေတ္တတရားကို သင်ကြားပို့ချပေးလေသည်။ လူတို့သည် အထီးကျန်သဖွယ်ခံစားနေရသောအခါတွင် မေတ္တာကိုရှာဖွေတတ်ကြလေသည်။မေတ္တတရားက ဘ၀ကိုရင်ဆိုင်နိုင်စွမ်းသတ္တိကိုပေးစွမ်းသည်။ လူတစ်ဦးသည် ကျယ်ပြန့်သောလူမှုပတ်ဝန်းကျင်အသိုင်းအဝိုင်းတွင်းနေထိုင်နေရသော်လည်း အထီးကျန်သဖွယ်ခံစားနရခြင်းမှာ ရရှိထားသော မေတ္တာတရားပမာဏကိုမကျေနပ်မရောင့်ရဲနိုင်သေး ၍
ဖြစ်ပေသည်။
မိမိကိုယ်တိုင်က အခြားသူများကို မေတ္တာပေးရန်လေ့လာသင်ယူပြီး မိမိ၏အတွင်းစိတ်ကို အေးချမ်းနေစေရန် ကြိုးစားနေထိုင်သင့်ပေသည်။ အမှန်စင်စင်မှာမူ အထီးကျန်ခြင်းဆိုသည့် စိတ်ခံစားမှုသည် အဆိုးအနေဖြင့်လူတို့ကခံစားနေရသော်လည်း ထိုအဆိုးထဲမှ အကောင်းကိုဆွဲထုတ်ယူပြီး ဘ၀တွင် နေထိုင်ခြင်းနည်းလမ်းကောင်း ကိုရှာဖွေရမည် သာဖြစ်ပေသည်။
မိမိကိုယ်တိုင်က အခြားသူများကို မေတ္တာပေးရန်လေ့လာသင်ယူပြီး မိမိ၏အတွင်းစိတ်ကို အေးချမ်းနေစေရန် ကြိုးစားနေထိုင်သင့်ပေသည်။ အမှန်စင်စင်မှာမူ အထီးကျန်ခြင်းဆိုသည့် စိတ်ခံစားမှုသည် အဆိုးအနေဖြင့်လူတို့ကခံစားနေရသော်လည်း ထိုအဆိုးထဲမှ အကောင်းကိုဆွဲထုတ်ယူပြီး ဘ၀တွင် နေထိုင်ခြင်းနည်းလမ်းကောင်း ကိုရှာဖွေရမည် သာဖြစ်ပေသည်။
ဟနစံ
ဇွန် ၂၆ ရက်၊ ၂၀၀၆ ခုနှစ်။